Kant

Inmmanuel Kant (Königsberg, Prusia, 22 de abril de 1724
, 12 de febreiro de 1804) foi un filósofo prusiano da Ilustración. É o primeiro e máis importante representante do criticismo e precursor do idealismo alemán e está considerado como un dos pensadores máis influentes da Europa moderna e da filosofía universal.

Entre os seus escritos máis destacados atópase a Crítica da razón pura (Kritik der reinen Vernunft), cualificada xeralmente como un punto de inflexión na historia da filosofía e o inicio da filosofía contemporánea. Nela investígase a estrutura mesma da razón. Así mesmo proponse que a metafísica tradicional pode ser reinterpretada a través da epistemoloxía, xa que podemos encarar problemas metafísicos ao entender a fonte e os límites do coñecemento.

Os seus outras obras principais son a Crítica da razón práctica, centrada na ética; a Crítica do xuízo, na que investiga acerca da estética e a teleología e A metafísica dos costumes que ten dous partes, unha centrada na ética, a doutrina da virtude, e a outra centrada no ius, a doutrina do dereito.1

Kant adiantou importantes traballos nos campos da ciencia, o dereito, a moral, a relixión e a historia, inclusive cría lograr un compromiso entre o empirismo e o racionalismo. Aceptando que todo o noso coñecemento empeza coa experiencia, non todo procede desta,2 dando a entender que a razón xoga un papel importante.

Kant argumentaba que a experiencia, os valores e o significado mesmo da vida serían completamente subxectivos se non fosen subsumidos pola razón pura, e que usar a razón sen aplicala á experiencia, levaríanos inevitablemente a ilusións teóricas.

O pensamento kantiano foi moi influente na Alemaña do seu tempo, levando a filosofía máis aló do debate entre o empirismo e o racionalismo. Fichte, Schelling, Hegel e Schopenhauer víronse a si mesmos expandindo e complementando o sistema kantiano de maneira que xustificaban o idealismo alemán. Hoxe en día, Kant continúa tendo unha gran influencia na filosofía analítica e continental.

A metafisica de kant

A metafísica que Kant estudou e criticou é a desenvolvida polo racionalista Wolff, quen basicamente dividiu a metafísica en tres partes:

    -psicoloxía racional ou estudo da alma;
    -cosmología racional ou estudo  do mundo natural;
    -teoloxía racional ou estudo de Deus.
         A filosofía racionalista creu que o home era capaz de alcanzar un coñecemento obxectivo do metafísico a partir do exercicio puro da súa razón, sen ningún apoio en elementos empíricos. Aínda que ao principio Kant aceptou este punto de vista, tras a lectura da obra de Hume considerouno inadecuado: pensou que as disciplinas antes citadas están sementadas de argumentacións falaces, de raciocinios dialécticos ou sofísticos; na ?Crítica da Razón Pura? concluíu que o coñecemento científico non pode ir máis aló da experiencia, máis aló do que se ofrece á percepción, polo que a metafísica nunca será posible como ciencia xa que os seus obxectos son transcendentes, están máis aló da experiencia. O coñecemento é unha síntese ou reunión de concepto e intuición, e do metafísico temos concepto pero nunca poderemos ter unha intuición ou percepción.

         Con todo, a metafísica non é unha construción humana arbitraria:  Kant pensou que dado o peculiar funcionamento e natureza da nosa Razón era inevitable que os filósofos pensasen en Deus e a alma humana; estas entidades non son invencións caprichosas senón que están ?propostas pola natureza mesma da razón?. A súa valoración do metafísico foi tan elevada que as súas reflexións éticas culminan na afirmación da necesidade de crer no metafísico, e ás devanditas entidades refírense os postulados da razón práctica. Certamente, dos devanditos postulados non se pode ter propiamente coñecemento, pero si ?fe racional?. Como el mesmo di, tivo que renunciar ao coñecemento destas cuestións para deixar paso á fe.

A metafísica de Confucio

   A doutrina de Confucio é lembrada principalmente como unha doutrina moral
con consecuencias políticas. Con todo, é unha moral enraizada en profundas
conviccións metafísicas que polo xeral son pasadas por alto ou asumidas
como evidentes. O meu propósito neste escrito redúcese a dilucidar eses supostos
metafísicos, facer algúns comentarios respecto deles. Vale a pena aclarar que me centrarei exclusivamente no libro das Analectas1
 de Confucio, debido a que
é o libro que probablemente máis se achega ao que o propio Confucio pensou, sen que
iso queira dicir que está totalmente libre de adicións confucianas posteriores.

  Como di Joseph Campbell, cando tratamos a doutrina de Confucio non tratamos
con Confucio senón co confucianismo (cf. Campbell 1999: 458-9).
A Lei do Ceo
  A Metafísica de Confucio é a base de todo o seu pensamento; esta redúcese á
relación entre o divos Ceo e o home. Na mitoloxía da antiga China, o divos
Ceo é un deus antropomórfico, con esposa e fillos, que ten o rango máis alto na
xerarquía dos deuses, é o emperador de todos os deuses e espíritos; é unha especie
de Zeus oriental. A súa muller non ten un papel destacado na mitoloxía, pero si as súas
fillas, quen mesmo chegaron a ter templos de adoración. O decreto do Ceo rexe
o mundo, e na realidade social e política, o seu designio leva cabo a través da
vontade do emperador de China, quen non en balde leva o título de ?fillo do Ceo?.
É necesario aclarar que o divos Ceo é o reitor do mundo pero non o seu creador. Non hai
na mitoloxía da antiga China un mito da creación do mundo ou cosmogonía,
senón que o mundo é, ao parecer, algo dado (cf. Campbel 1999: 421).
Agora ben, na doutrina de Confucio, o divos Ceo parece perder o seu status
antropolóxico. Nas Analectas xamais se fala das súas fillas ou da súa muller. Aparece máis ben
como unha forza reitora do mundo, como unha ?forza cun propósito?(cf. Fung
Yu-Lan 1989: 93). Dise que o Ceo dirixe as estacións e procrea a todos os seres
(cf. Analectas XVII, 19). Con todo, a pesar de facerse un pouco máis abstracto, non deixa
de ter algúns trazos antropomórficos, por exemplo a capacidade de sentir ira
por mor das transgresiones dos homes (cf. Analectas XX, 1).
Confucio insiste en que foi o divos Ceo quen procreou nel a virtude (cf. Analectas
VII, 22), é dicir, quizá polo seu papel de ?engendrador? de todos os seres, puxo no
home a virtude a maneira de regras ou normas de conduta impresas no corazón
humano (cf. Analectas XI, 19). Antes de analizar o seu contido, caracterizaremos
estas normas de conduta en canto regras impresas no corazón humano. Ditas
normas presentan tres características principais:
i) Son Obxectivas: Ao ser unha inscrición no corazón de todo home, son
universais e iguais para todos os homes, pero principalmente son obxectivas,
na medida de que expresan a verdade sobre como o home debe comportarse.
Isto expresa un certo dogmatismo moral en Confucio; a moral non é un acordo
entre persoas nin unha decisión subxectiva de como nos debemos comportar.

Confucio

  Confucio é o nome que aparece en primeiro lugar na literatura, na filosofía e na historia do pensamento da China, onde este gran pensador viviu hai 2500 anos. Foi, ademais, o primeiro reformador político. Os primeiros datos biográficos que se coñecen del son do século II a. C.

  Nacera en 55 a. C en Tsou, pequeno estado feudal de Lu, no sueste da actual provincia de Shantung (no nordeste chinés). Afírmase que descendía da familia real de Shang, que constituíu a segunda dinastía chinesa. O seu pai fora gobernador de Tsou á idade de setenta anos e distinguiuse en empresas militares.

  Os primeiros misioneiros xesuítas derivaron a forma latinizante Confutius e Confucius ata chegar ao ?Confucio? de hoxe. O nome provén de Kun-FuTzu ou Mestre Kung.

  O sistema político da época baseábase no feudalismo sorprendentemente similar ao de occidente medieval. Os señores feudais negábanse a obedecer ao poder central que se volveu cada vez máis débil. Nestas circunstancias, aparece a figura de Confucio.

  Desde os trinta ata os cincuenta anos, dedicouse ao estudo e ao ensino. Filósofo político e social, sentía a necesidade de levar á práctica as súas teorías.

  Aos cincuenta anos foi maxistrado e, logo, encargado de obras publicas. Máis tarde foi designado secretario maior de xustiza e, finalmente, no 496 a.C., primeiro ministro do monarca. Nesa situación, demostrou ser un hábil administrador e restableceu algo da orde política e a igualdade social. Confucio opinaba que a harmonía política debía basearse na harmonía moral. É dicir que o concepto ético estaba, para este pensador, indisolublemente unido á práctica política.

  O seu pensamento orientouse en xeral facía unha filosofía da orde social. Para iso baseouse nun período histórico ideal, os primeiros tempos do a dinastía Chu, durante os cales tanto o emperador como os príncipes e o pobo profesaban un gran respecto pola orde.

  Para Confucio o goberno significaba sobre todo, ?cada cousa no seu xusto lugar? e en particular, no ámbito da sociedade, pola cal se interesou máis que polo individuo. E falou moi claro con respecto a que necesitaba a China, para superar os males sociais: ?Para gobernar ben bastará que o príncipe sexa príncipe; o ministro, ministro; o pai, pai, e o fillo, fillo?

  Debido á súa gran fama de sabio, consultáballo ante calquera descubrimento de restos arqueolóxicos; respondía sempre con prontitude e dominio da materia.

  Tal foi o prestixio da sabedoría de Confucio, que se afirma que tivo setenta e dous discípulos e tres mil seguidores, polo cal llo describe como un brillante mestre. El mesmo considerábase un tzu, é dicir, un mestre, non un filósofo. «Non ensinarei a quen non senta ganas de aprender?proclamaba Confucio? e non explicarei nada a quen non se esforce en aclarar as cousas pola súa conta. E se explico un cuarto da verdade, e o alumno, pensando e reflexionando el só, non deduce os outros tres cuartos, non penso seguir instruíndoo.?

  Logo de abandonar a súa terra e o poder por catorce anos, volveu á patria. Así, aos sesenta e sete anos (no 484), comezou o seu período máis fecundo como compilador de textos e como filólogo. Segundo as súas propias palabras, trataba de percorrer a tradición, máis que de renovala. Xa na súa vellez, publicou antigas cancións e deixou unha compilación de documentos históricos denominada Shu Ching.

  O único libro que escribiu foi o Ch?un Ch?iu, no que se ocupa, fundamentalmente, de restablecer o respecto polas xerarquías.

  A obra máis importante do ensino confuciana non foi escrita polo propio Confucio, senón polos seus discípulos e áchase reunida nos catro libros clásicos ou Shú. Trátase da colección de diálogos, frases e sentenzas pronunciadas ao longo da súa vida.

  Segundo a tradición, Confucio agregaría algunhas seccións a obras, como o I Ching, o clásico Libro das mutacións, libro oracular e sapiencial. Probablemente foron súas as directivas para a elección dos textos e para a súa interpretación ética, aínda que Confucio non vacilou en criticar os abusos da adiviñación.

Segundo palabras de Liv Yutang, escritor e filólogo chinés contemporáneo, ?Confucio foi mestre da piedade filial e conservou intacta na súa memoria unha imaxe idealizada do pai. Ao principio, o raparigo coidaba rabaños, pero logo iniciaría os seus estudos por conta propia.

Posuidor dunha fértil imaxinación histórica e aínda cando máis tarde mostrouse como o maior dos moralistas chineses, alentou sempre unha gran paixón cara á historia antiga, sobre todo, a dun milenio antes da súa época e tamén afirma Liv Yutang: ?O sabio morreu aos setenta e dous anos, gozando fama de gran mestre, pero desconocedor da influencia que exercía sobre o pobo chinés.

O propio Confucio sintetizaba a súa vida con estas palabras: 14 os quince anos, o meu espírito achábase ocupado na procura da verdade mediante o estudo; aos trinta, xa atopara principios sólidos e inmutables; aos corenta, xa superara todas as dúbidas e vacilacións; aos cincuenta anos, coñecía a lei que o Ceo ha impreso en todos os seres para que se dirixan ao seu propio fin, aos sesenta, coñecín con facilidade as causas de todas as accións; aos setenta, satisfixen os desexos do meu corazón nas súas xusta medidas.

Pensadores da Metafísica Presocrática

        Empédocles e Anaxágoras son os dous últimos grandes pensadores deste ciclo da Metafísica monista presocrática. Ambos naceron no limiar mesmo do século V e morreron nos seus últimos decenios. Empédocles desenvolveu a súa actividade en Italia; Anaxágoras tamén procede das colonias, pero foi a Atenas cara ao ano 462. Anaxágoras é historicamente o primeiro elo entre a sabedoría periférica do helenismo e a nova filosofia ateniense.

       Empédocles e Anaxágoras representan un xiro novo, desde logo, na Metafísica presocrática, en virtude do cal estes pensadores sitúana nun plano claramente distinto a aquel no que pisaba Heráclito ou Parménides. A dificultade estriba en acertar na cualificación desta novidade. É moi frecuente atribuírlle como característica o pluralismo ?fronte ao monismo dos seus antecesores; e deste xeito, como pluralistas, englóbaselles moitas veces con Demócrito, construíndo unha Escola artificiosa, chamada ás veces «Escola neojónica». En realidade non se trata dunha Escola no sentido institucional e, con este nome, tan só quérese suxerir o feito de que estes pensadores manteríanse interesados, como os Jonios, por cuestións «cosmológicas». Agora ben, é certo que Demócrito (e quizá sobre todo Leucipo, o seu mestre) debe considerarse, desde máis dun aspecto, como continuador dos esquemas da Metafísica presocrática. Pero tamén é certo que Demócrito ?que non só herda trazos jonios senón tamén pitagóricos e eleáticos? traspasou eses principios ata o punto de que as súas posicións non son xa presocráticas (tampouco cronoloxicamente Demócrito é un presocrático).

A metafísica

                      

         A metafisíca, como termo,significa "aquilo que vai mais ala da física", e non é propiamente unha ciencia, senon máis ben unha rama da filosofía.
       Ésta ten 3 preguntas fundamentais:
         -¿Que é ser?
         -¿Que é o que hai?
         -¿Por que hai algo, e non máis ben nada?
        A metafísica preguntase polos fundamentos últimos do mundo e de todo o existente. Non só pregunta o que hai, senon que tamen pregunta porqué hai algo.