A metafísica de Confucio

   A doutrina de Confucio é lembrada principalmente como unha doutrina moral
con consecuencias políticas. Con todo, é unha moral enraizada en profundas
conviccións metafísicas que polo xeral son pasadas por alto ou asumidas
como evidentes. O meu propósito neste escrito redúcese a dilucidar eses supostos
metafísicos, facer algúns comentarios respecto deles. Vale a pena aclarar que me centrarei exclusivamente no libro das Analectas1
 de Confucio, debido a que
é o libro que probablemente máis se achega ao que o propio Confucio pensou, sen que
iso queira dicir que está totalmente libre de adicións confucianas posteriores.

  Como di Joseph Campbell, cando tratamos a doutrina de Confucio non tratamos
con Confucio senón co confucianismo (cf. Campbell 1999: 458-9).
A Lei do Ceo
  A Metafísica de Confucio é a base de todo o seu pensamento; esta redúcese á
relación entre o divos Ceo e o home. Na mitoloxía da antiga China, o divos
Ceo é un deus antropomórfico, con esposa e fillos, que ten o rango máis alto na
xerarquía dos deuses, é o emperador de todos os deuses e espíritos; é unha especie
de Zeus oriental. A súa muller non ten un papel destacado na mitoloxía, pero si as súas
fillas, quen mesmo chegaron a ter templos de adoración. O decreto do Ceo rexe
o mundo, e na realidade social e política, o seu designio leva cabo a través da
vontade do emperador de China, quen non en balde leva o título de ?fillo do Ceo?.
É necesario aclarar que o divos Ceo é o reitor do mundo pero non o seu creador. Non hai
na mitoloxía da antiga China un mito da creación do mundo ou cosmogonía,
senón que o mundo é, ao parecer, algo dado (cf. Campbel 1999: 421).
Agora ben, na doutrina de Confucio, o divos Ceo parece perder o seu status
antropolóxico. Nas Analectas xamais se fala das súas fillas ou da súa muller. Aparece máis ben
como unha forza reitora do mundo, como unha ?forza cun propósito?(cf. Fung
Yu-Lan 1989: 93). Dise que o Ceo dirixe as estacións e procrea a todos os seres
(cf. Analectas XVII, 19). Con todo, a pesar de facerse un pouco máis abstracto, non deixa
de ter algúns trazos antropomórficos, por exemplo a capacidade de sentir ira
por mor das transgresiones dos homes (cf. Analectas XX, 1).
Confucio insiste en que foi o divos Ceo quen procreou nel a virtude (cf. Analectas
VII, 22), é dicir, quizá polo seu papel de ?engendrador? de todos os seres, puxo no
home a virtude a maneira de regras ou normas de conduta impresas no corazón
humano (cf. Analectas XI, 19). Antes de analizar o seu contido, caracterizaremos
estas normas de conduta en canto regras impresas no corazón humano. Ditas
normas presentan tres características principais:
i) Son Obxectivas: Ao ser unha inscrición no corazón de todo home, son
universais e iguais para todos os homes, pero principalmente son obxectivas,
na medida de que expresan a verdade sobre como o home debe comportarse.
Isto expresa un certo dogmatismo moral en Confucio; a moral non é un acordo
entre persoas nin unha decisión subxectiva de como nos debemos comportar.